ปวดเข่า ข้อฝืด ข้อตึง อาการที่บ่งชี้ว่าคุณข้อเข่าเสื่อม

การประเมินอาการของผู้ป่วยโรคข้อเข่าเสื่อม บ่งถึงอาการปวดมาก ตึงมาก ใช้งานข้อได้น้อยมิติ ประกอบด้วย

1. อาการปวดข้อ (Pain dimension)

2. อาการข้อฝืด ข้อตึง (Stiffness dimension)

3. การใช้งานข้อ (Function dimension)

1. อาการปวดข้อ (Pain dimension)

• ปวดข้อเข่าขณะเดิน ในอิริยาบถเดินบนพื้น เรียบ เช่น เดินในห้างสรรพสินค้า ท่านมีอาการปวดเข่ามากน้อยเพียงไร?

• ปวดข้อเข่าขณะขึ้นลงบันได ภายหลังท่านขึ้นลงบันได 1 ชั้น ท่านมีอาการปวดเข่ามากน้อยเพียงไร? หากอาการปวดไม่เท่ากันในขณะขึ้น หรือลงบันได ให้บันทึกในส่วนที่มีอาการปวดมากกว่า

• ปวดข้อเข่าตอนกลางคืน ในช่วงกลางคืน ท่านมีอาการปวดเข่าที่รบกวนการนอนหรือไม่

• ปวดข้อเข่าขณะพัก ในอิริยาบถที่พักการใช้งานข้อ หรือขณะนั่งเฉยๆ ไม่ยืน ไม่เดิน ท่านมีอาการปวดเข่ามากน้อยเพียงไร?

• ปวดข้อเข่าขณะยืนลงนํ้าหนัก ท่านมีอาการปวดเข่ามากน้อยเพียงไร หากท่านยืนลงน้ำหนักขาข้างที่ปวด โดยไม่มีการขยับข้อเข่า

2. อาการข้อฝืด ข้อตึง (Stiffness dimension) อาการข้อฝืด ยึดตึงของท่านในแต่ละช่วงของวัน

• ข้อฝืดช่วงเช้า (ขณะตื่นนอน) ขณะตื่นนอนตอนเช้า ท่านสามารถขยับข้อเข่าได้ดีหรือไม่ ท่านรู้สึกว่าข้อเข่าตึงมากน้อยเพียงไร ? 

• ข้อฝืดในช่วงระหว่างวัน ในช่วงระหว่างวันที่ท่านทำงาน หากท่านเปลี่ยนอิริยาบถต่าง ๆ เช่น จากท่านั่งไปยืน หรือจากยืนไปเดิน เป็นต้น ท่านสามารถขยับข้อเข่าได้ดีหรือไม่ ท่านรู้สึกเหมือนมีกาวยึดข้อเข่าไว้ หรือรู้สึกตึงมากน้อยเพียงไร ? (หมายเหตุ: บางรายจะมีอาการตึงมากตอนเช้า ในขณะที่บางรายรู้สึกตึงมากในระหว่างวัน)

3. การใช้งานข้อ (Function dimension) ความสามารถในการใช้งานข้อของท่านในอิริยาบถต่างๆ การลงบันได 

• ความลำบากในการลงบันไดเมื่อเปรียบเทียบกับความสามารถในวัยหนุ่มสาวการขึ้นบันได

• ความลำบากในการขึ้นบันไดเมื่อเปรียบเทียบกับความสามารถในวัยหนุ่มสาว

• ความลำบากในขณะเปลี่ยนอิริยาบถจากท่านั่ง (เก้าอี้) ไปยืน

• เมื่อเปรียบเทียบกับความสามารถในวัยหนุ่มสาวการยืน ท่านมีความลำบากในการยืนหรือไม่

• ท่านสามารถยืนได้นานหรือไม่ เมื่อเปรียบเทียบกับความสามารถในวัยหนุ่มสาว

• การเดินบนพื้นราบ ท่านมีความลำบากในการเดินพื้น เรียบ เช่น เดินในห้างสรรพสินค้าหรือไม่

• การขึ้นลงรถยนต์ ท่านมีความลำบากในอิริยาบถขึ้นลงจากรถยนต์หรือรถโดยสารมากน้อยเพียงไร

• เมื่อเปรียบเทียบกับความสามารถในวัยหนุ่มสาวการไปซื้อของ ท่านสามารถไปตลาด หรือไปซูเปอร์มาร์เก็ต จับจ่ายใช้สอยได้เหมือนสมัยหนุ่มสาวหรือไม่? (หมายเหตุ : คนที่ตอบว่าไม่ไปแล้วเพราะไม่จำเป็นต้องไป ให้ถามว่าหากให้ไป สามารถไปได้ดีหรือไม่)

• การใส่กางเกง ท่านมีความลำบากในอิริยาบถใส่กางเกง (ชั้นใน หรือชั้นนอก)สามารถยืนใส่ได้ดีเหมือน เดิมหรือไม่?

• การลุกจากเตียง ท่านมีความลำบากในขณะเปลี่ยนอิริยาบถจากท่านอนแล้วลุกขึ้นนั่ง ข้างเตียง

• การถอดกางเกง ท่านมีความลำบากในการถอดกางเกง (ชั้นใน หรือชั้นนอก) สามารถยืนถอดได้ดีเหมือนเดิมหรือไม่? หรือต้องนั่งจึงจะถอดได้

• การอาบนํ้าเอง ท่านมีความลำบากในการอาบน้ำหรือไม่? ต้องการคนช่วยอาบหรือไม่

• การนั่ง ท่านมีความลำบากในการเปลี่ยนอิริยาบถจากยืนลงนั่งเก้าอี้ (ไม่ใช่นั่งพื้น )

• การนั่งส้วม ท่านมีความลำบากในการนั่งส้วม (ส้วมที่ใช้ประจำ) หรือไม่? เมื่อเปรียบเทียบกับความสามารถในวัยหนุ่มสาว การลงนั่ง หรือลุกขึ้น จากโถลำบาก หรือทุลักทุเล

• การทำงานบ้านหนักๆ ท่านมีความลำบากในการทำงานบ้านหนัก ๆ เช่น ล้างห้องน้ำล้างรถ รดต้นไม้ในสวน ถูบ้าน ดูดฝุ่นตัดหญ้า กวาดใบไม้ ยกหรือหิว้ ของหนัก เป็นต้น ท่านสามารถทำได้คล่องแคล่วเหมือนเดิมหรือไม่? เมื่อเปรียบเทียบ กับความสามารถในวัยหนุ่มสาว 

• การทำงานบ้านเบาๆ ท่านมีความลำบากในการทำงานบ้านเบา ๆ เช่น ทำกับข้าว ล้างถ้วยจาน ปัดฝุ่น เช็ดโต๊ะ จัดโต๊ะ เป็นต้น ท่านสามารถทำได้คล่องแคล่วเหมือนเดิมหรือไม่? เมื่อเปรียบเทียบกับความสามารถในวัยหนุ่มสาว

ที่มา: www.bangkokhospital.com/index.php/th/diseases-treatment/an-indication-that-you-osteoarthritis